deneyleri gerekli önlemleri alarak yapmalısınız
DENEYİN ADI : ASİT VOLKANI
DENEYİN AMACI :
Kimyasal tepkimelerde ısı ve ışık açığa çıkmasının gözlenmesi.
KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER :
1- Sodyum klorat (NaClO3) veya potasyum klorat (KClO3)
2- Şeker
3- Sülfürikasit (H2SO4)
4- Porselen kroze
5- Volkan modeli
6- Alçı
7- Alüminyum folyo
8- 30x30 cm boyutlarında tahta zemin
9- Cam boru veya damlalık
10- Deney tüpü
11- Tüplük
12- Beherglas (100 mL)
13- Beherglas veya kavanoz
14- Spatül
15- Su
16- Farklı klorat tuzları (Mg(ClO3)2, Ca(ClO3)2, Al(ClO3)3)
17- Gözlük
18- Eldiven
19- Maske
DENEYİN YAPILIŞI :
1- Toz şeker havanda dövülerek ezilir.
2- Sodyum klorat havanda dövülerek ezilir.
3- Eşit miktarda toz şeker ile sodyum klorat karıştırılır. (Deneyin yapılışında kullanılan kimyasal maddenin miktarları önemli değildir, her oranda alev çıkışı gözlenebilir.).
3- Alçı yardımıyla yapılan volkan modeli tahta zemin üzerine oturtulur, içerisine deney tüpü yerleştirilir ve alüminyum folyo ile kaplanır.
4- Küçük beherglas içerisinde şeker ve sodyum klorat karıştırılarak volkan içerisine dökülür.
5- Volkanın içerisinde bulunan şeker–sodyum klorat karışımı üzerine birkaç damla sülfürik asit cam boru veya damlalık yardımıyla damlatılır.
6- Sülfürik asit ilave edildiğinde parlama şeklinde çok hızlı bir yanma reaksiyonu olduğu için asit döküldüğü anda uzaklaşılır.
7- Mutlaka gözlük, eldiven ve maske kullanılır.
8- Damlalık veya cam boru içerisinde kalan sülfürik asitin şeker veya sodyum klorata damlamaması için her deneme sonrasında su içerisine batırılarak seyreltilir.
9- Yanma sonucu geriye, köpüğümsü yapıda karbon kalır. Bu madde volkan içerisinden spatül yardımıyla alınarak atık kutusuna atılır.
10- Deney, çelik bir bardak içinde yapıldığında, bardağın alt kısımları kor hale gelir.
11- Sodyum klorat yerine potasyum klorat da kullanılabilir. Ayrıca karışıma değişik klorat tuzları ilave edilebilir ve reaksiyon sırasında farklı renklerde alev elde edilebilir.
DENEY DÜZENEĞİ :
DENEYİN ADI : ASİT VOLKANI
TEORİK BİLGİ :
Organik maddeler yandığında CO2, su ve ısı verilen şekerde bir organik madde olduğu için yanma reaksiyonunda CO2, H2O ve büyük miktarda ısı açığa çıkarır. Bu deneyde şekerin doğrudan yanması değil oksitleyici maddelerle yanmasıdır. Deneyde, derişik sülfürik asit, şekerle tepkimeye girerek, karbon ve su oluşturur.
C12H22O11 + H2SO4 CO2 + H2O + ısı
Bu ekzotermik bir tepkimedir ve açığa çıkan ısı, KClO3’ün, KCl ve O2 seklinde bozunmasına neden olur.
KClO3 + ısı KCl + O2
Oluşan O2’de, sekerden oluşan karbonla (yani kömürle) tepkimeye girerek yanar ve CO2 oluşturur.
C + O2 CO2
Beyaz dumanın sebebi oluşan KCl`den kaynaklanır. Tepkime çok daha ekzotermik bir tepkime olan ama yüksek bir aktivasyon enerjisine sahip termit adi verilen tepkimenin başlatılmasında kullanılır.
Al + Fe2O3 Al2O3 + Fe
Bu tepkime sonucu sıvı demir elde edilir. Demirin erime noktasının 15380C olduğu düşünülürse, tepkimenin oldukça ekzotermik olduğu daha iyi anlaşılır.
Bu deney KClO3 eklenmeden de yapılabilir. Burada şekerin H2SO4 ile reaksiyonundan karbonlaşması kömürleşmesi meydana gelir. Karışımın yeni şekeri H2SO4 ilave edilmesi yavaş bir reaksiyon, hızlandırmak için karışım ısıtılırsa reaksiyon hızlanır.
DENEYİN ADI : ASİT VOLKANI
DENEYİN AMACI :
Kimyasal tepkimelerde ısı ve ışık açığa çıkmasının gözlenmesi.
KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER :
1- Sodyum klorat (NaClO3) veya potasyum klorat (KClO3)
2- Şeker
3- Sülfürikasit (H2SO4)
4- Porselen kroze
5- Volkan modeli
6- Alçı
7- Alüminyum folyo
8- 30x30 cm boyutlarında tahta zemin
9- Cam boru veya damlalık
10- Deney tüpü
11- Tüplük
12- Beherglas (100 mL)
13- Beherglas veya kavanoz
14- Spatül
15- Su
16- Farklı klorat tuzları (Mg(ClO3)2, Ca(ClO3)2, Al(ClO3)3)
17- Gözlük
18- Eldiven
19- Maske
DENEYİN YAPILIŞI :
1- Toz şeker havanda dövülerek ezilir.
2- Sodyum klorat havanda dövülerek ezilir.
3- Eşit miktarda toz şeker ile sodyum klorat karıştırılır. (Deneyin yapılışında kullanılan kimyasal maddenin miktarları önemli değildir, her oranda alev çıkışı gözlenebilir.).
3- Alçı yardımıyla yapılan volkan modeli tahta zemin üzerine oturtulur, içerisine deney tüpü yerleştirilir ve alüminyum folyo ile kaplanır.
4- Küçük beherglas içerisinde şeker ve sodyum klorat karıştırılarak volkan içerisine dökülür.
5- Volkanın içerisinde bulunan şeker–sodyum klorat karışımı üzerine birkaç damla sülfürik asit cam boru veya damlalık yardımıyla damlatılır.
6- Sülfürik asit ilave edildiğinde parlama şeklinde çok hızlı bir yanma reaksiyonu olduğu için asit döküldüğü anda uzaklaşılır.
7- Mutlaka gözlük, eldiven ve maske kullanılır.
8- Damlalık veya cam boru içerisinde kalan sülfürik asitin şeker veya sodyum klorata damlamaması için her deneme sonrasında su içerisine batırılarak seyreltilir.
9- Yanma sonucu geriye, köpüğümsü yapıda karbon kalır. Bu madde volkan içerisinden spatül yardımıyla alınarak atık kutusuna atılır.
10- Deney, çelik bir bardak içinde yapıldığında, bardağın alt kısımları kor hale gelir.
11- Sodyum klorat yerine potasyum klorat da kullanılabilir. Ayrıca karışıma değişik klorat tuzları ilave edilebilir ve reaksiyon sırasında farklı renklerde alev elde edilebilir.
DENEY DÜZENEĞİ :
DENEYİN ADI : ASİT VOLKANI
TEORİK BİLGİ :
Organik maddeler yandığında CO2, su ve ısı verilen şekerde bir organik madde olduğu için yanma reaksiyonunda CO2, H2O ve büyük miktarda ısı açığa çıkarır. Bu deneyde şekerin doğrudan yanması değil oksitleyici maddelerle yanmasıdır. Deneyde, derişik sülfürik asit, şekerle tepkimeye girerek, karbon ve su oluşturur.
C12H22O11 + H2SO4 CO2 + H2O + ısı
Bu ekzotermik bir tepkimedir ve açığa çıkan ısı, KClO3’ün, KCl ve O2 seklinde bozunmasına neden olur.
KClO3 + ısı KCl + O2
Oluşan O2’de, sekerden oluşan karbonla (yani kömürle) tepkimeye girerek yanar ve CO2 oluşturur.
C + O2 CO2
Beyaz dumanın sebebi oluşan KCl`den kaynaklanır. Tepkime çok daha ekzotermik bir tepkime olan ama yüksek bir aktivasyon enerjisine sahip termit adi verilen tepkimenin başlatılmasında kullanılır.
Al + Fe2O3 Al2O3 + Fe
Bu tepkime sonucu sıvı demir elde edilir. Demirin erime noktasının 15380C olduğu düşünülürse, tepkimenin oldukça ekzotermik olduğu daha iyi anlaşılır.
Bu deney KClO3 eklenmeden de yapılabilir. Burada şekerin H2SO4 ile reaksiyonundan karbonlaşması kömürleşmesi meydana gelir. Karışımın yeni şekeri H2SO4 ilave edilmesi yavaş bir reaksiyon, hızlandırmak için karışım ısıtılırsa reaksiyon hızlanır.