Konuyu Oyla:
  • Derecelendirme: 0/5 - 0 oy
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
"Neden?" soruları
#1
Question 
1. Neden bazı dağlardan ateş fışkırır?
Yer kabuğunu meydana getiren ince kaya tabakasının altında, magma adı verilen,
az veya çok akıcılığı olan 1000 derecenin çok üstünde sıcaklıkta maddelerin
bulunduğu bir bölge vardır. Aşağıdan yukarıya etki yapan muazzam basınçlar,
dış kabukta sekil bozuklukları meydana getirir. Hatta bazen, derin ve geniş
çatlaklar oluşur. Bu çatlaklardan ergimiş maddeler fışkırmaya baslar. Böylece bir
yanardağ doğar. Genellikle akkor halinde olan bu lav, kraterden ve yamaçlardan
akarken soğuyarak, donar.
2. Neden deprem olur?
Genellikle volkanik etkinliğe (faaliyet) bağlanan depremler yer kabuğunun üst
tabakalarını olduğu kadar, derindeki tabakaları da etkileyen büyük sıcaklık farkı
hareketlerinin belirtileridir. Bu etkinlik, çatlamalara, çökmelere ve sivrilmelere
sebep olur. Böylece dağlar ve deniz çukurları oluşur.
3. Neden yazın dağlardaki karlar erimez?
Dağa tırmandıkça ısı her 180 metrede 1 santigrat derecesi azalır. Yaz
mevsiminde dağların yüksek kısımlarında, geceleri ısı genellikle 0 derecenin
altına düşer. Gündüzleri havanın daha sıcak olmasına rağmen geceleri ısının çok
düşmesi, eriyen karların tekrar donmalarına sebep olur. Üstelik eriyen karın
yerine yenisi gelir. Türkiye'deki dağlarda hiç erimeyen karlara yaklaşık olarak
2700 metreden itibaren rastlanır.
4. Neden mağaralar vardır?
Yapısı kalker olan bölgelerdeki dağlarda mağara ve kovuklara sık sık rastlanır.
Karbondioksit gazı olan yağmur suyu kireç tasının esas maddesi olan kalsiyum
karbonatı yavaş yavaş ayrıştırıp çatlaklardan girerek derinlere kadar iner.
Böylece meydana gelen muazzam boşluklar zamanla çökerek, şaşırtıcı
büyüklükte ve derinlikte mağaraların oluşmalarına yol açar. Bu mağaralardaki
sarkıtlar ve dikitler göze hoş görünen ilgi çekici oluşumlardır.
5. Denizler neden dalgalanır?
Açık denizde hava sakinken deniz yüzeyinin düzenli zaman aralıklarıyla
birbirlerini izleyen büyük dalgalarla kırıştığı görülür. Rüzgarın estiği uzak
yerlerden gelen bu dalgalara "ölü dalga" demek doğru olur. Rüzgarın hızı, esiş
süresi ve etkisi altında bulundurduğu yüzeyin genişliği, dalganın yüksekliğinde rol
oynayan en önemli etkenlerdir. Dalgalar, kıyılara kadar gelerek kumsallara ve
kayalara çarparlar.
6. Gelgit olayı neden olur?
Gelgit olayı, deniz düzeyinin devirli hareketleridir. Güneş veya ayın su küreye
yaptığı çekim etkisiyle deniz düzeyinin bir çeşit yükselişi, bu devirli hareketlere
sebep olur. Güneşle ay, birbirine yaklaşırlarsa, çekim etkileri daha güçlenir.
Bunun sonucu olarak, gelgit olayı daha kuvvetli hissedilir. Dörtleme döneminde,
yani güneşle ayın birbirinden 90 derece uzaklaştıkları zaman, gelgit olayı hiç
hissedilmez. Bu deniz yüzeyinin "ölü" olduğu dönemdir.
7. Deniz neden taşmaz?
Deniz çukurları, büyük bir kısmı yağmur selleriyle beslenen akarsuların
toplandıkları muazzam su depolarıdır. Güneş ısısının etkisiyle devamlı ve yoğun
bir buharlaşma olur, bulutlar oluşur. Sonra bunlar, yağmur seklinde karalara
düşer, seller oluşur. Bunlar nehirlerin sularını çoğaltırlar. Nehirler, denize
dökülürler. Deniz ve okyanusların sularını birleştirmeleri bu dengeyi daha
güçlendirir. Gelgit olayının dışında, deniz düzeyindeki değişiklik çok zayıftır.
8. Deniz neden renk değiştirir?
Deniz suyu, beyaz ışığı meydana getiren renkli ışınımların bir kısmını emer.
Kırmızı, sarı, yeşil ışınımlar ilk olarak emildikleri için daha delip geçici olan mavi
ışınımlar yayılırlar. Böylece mavi, güneşli saatlerin baslıca rengi olur. Deniz
suyunun rengi, saatlere veya mevsimlere göre de değişir. Buna da sebep, ısınım
emilmesinin, güneş ısınlarının etki ve eğiklik derecesine göre değişmesidir.
Isınım emilmesinin deniz dibinin özelliklerine göre de değiştiğini unutmamak
gerekir.
9. Deniz neden tuzludur?
Milyarlarca yıldan beri yağmur suları, kayaları yıkamışlar, bunların yapısındaki
tuzların bir kısmını çözündürmüşlerdir. Sel suları her yıl, milyonlarca ton madeni,
deniz çukurlarına taşırlar. Denizlerin suları, karaların sularından daha tuzludurlar.
Suyun bir kısmının buharlaşması tuzluluğun sabit kalmasına sebep olur. Her
denizin kendine özgü bir tuzluluğu vardır.
10. Neden deniz fenerleri vardır?
Eski zamanlarda, yüksek bir kulenin tepesinden gece ve gündüz devamlı olarak
yakılan bir ateş, denizcilere kıyıdaki tehlikeleri haber verirdi. Ancak 19'uncu
yüzyılda Fresnel adında bir Fransız fizikçisi, mükemmel bir ışık bilgisiyle,
mercekler kullanarak, döner ışıklı deniz fenerlerini gerçekleştirdi. Böylece çok
uzaktan bakıldığı zaman ışığı, yıldızlarınkine benzeyen deniz fenerleri tarihe
karışmış oldu. Bu ışık, deniz ufkunun her tarafını aydınlatmak ve tehlikeleri haber
vermekle kalmaz yanıp sönmelerdeki düzenli aralıklarla, hangi deniz fenerinin
yakınında bulunulduğunu da belirtir.
11. Gemi çok uzaktayken neden sadece direğini görürüz?
Gemi, ufuk çizgisinin gerisinde birdenbire gözden silinmez. Suya gömülüyormuş
hissini uyandırarak, yavaş yavaş kaybolur. Bunun sebebi, Dünya'nın yuvarlak
olusudur. Eğer düz olsaydı, uzaklaşan gemiyi, bütünüyle bir nokta haline
gelinceye kadar görebilirdik.
12. Neden bütün plajlarda kum yoktur?
Kum, kıyılardaki granit yapılı kayaların çok küçük parçalara ayrılmaları sonucu
oluşur. Ama kumun büyük bir kısmı nehirlerle taşınır, deniz akıntılarıyla
sürüklenir. Deniz kıyısı boyunca, kumlu yerey şeritlerine sık sık rastlanır. Bu
kumların önemi, kıyıdaki kayaların yapılarına ve denizin şiddetine bağlıdır.
Kumsallar, zamanla sekil değiştirebilirler. Buna da sebep, akıntıların ve
dalgaların, kumları başka yerlere sürüklemeleridir. Setler yapılarak insan eliyle
kumluk kıyılar meydana getirilebilir.
13. Çakıl tasları neden yuvarlaktır?
Akarsular, seller ve kötü hava şartları, kayalardan parçalar kopartırlar. Bunlar, sel
ve nehir yataklarında veya deniz kıyılarında toplanırlar. Nehirlerin kuvvetli
akıntıları ve kıyılara çarpan şiddetli dalgalar, bu kaya parçalarını sürüklerken
birbirlerine çarptırırlar. Uzun bir süre birbirlerine çarparak sürüklenen bu kaya
parçaları, aşınıp, yontulurlar, sonunda da yuvarlak ve kaygan bir sekil alırlar.
Çizgili çakıl tasları, şimdiki veya eski buzulların aşındırıcı etkisiyle oluşmuşlardır.
14. Nehir neden hep aynı yönde akar?
Su, bütün cisimler gibi, yerçekimi denilen bir güçle, dünyanın merkezine doğru
çekilir. Bu genel kurala uyan su, kazmış olduğu yatakta toprağın eğikliğini
izleyerek, yer değiştirir. Böylece akan nehir, ya başka bir nehre yahut da denize
dökülür. Uzun yıllar boyunca kazmış olduğu yatağından ayrılmadığı için, belirli bir
yol izleyerek, hep aynı yönde akar.
15. Irmağa eğildiğimiz zaman, neden kendimizi görürüz?
Durgun olan suyun yüzeyini, ışıklı noktaları yansıtan aynanın yüzeyiyle
kıyaslamak mümkündür. Ama arada bazı farklar vardır. Su, saydamdır. Bu
sebeple, kendi görüntümüzle beraber, suyun içindeki cisimleri de görürüz. Eğer,
durgun suyun dip kısmı koyu bir fon meydana getiriyorsa, yüzeyde kendimizi
daha iyi görürüz. Bunun da nedeni, koyu renkli fonun, aynadaki parlak madeni
bölümün görevini yapmasıdır.
16. Suya atılan tas, yüzeyde neden yuvarlak dalgalar yapar?
Bir tas, suyun bir noktasına çarparsa, sıvı ortamında bir sarsıntı oluşur. Bu da,
birbirlerine yakın titreşimler haline dönüşerek, suyun yüzeyinde kırışıklar
meydana getirir. Sağlanan enerji, çapı her an büyüyen tek merkezli yuvarlak
dalgalar halinde dağılır.
17. Yel değirmenleri zamanımızda neden kullanılmıyor?
İnsanlar, rüzgar enerjisinden yüzyıllarca yararlanmışlardır. Ama modern teknik,
rüzgar enerjisinden daha etkili, daha yararlı başka enerjiler bulmuştur. Bununla
birlikte Hollanda'da, hala yel değirmenleri kullanılmaktadır. Bu yel değirmenleri;
kıyı bataklıklarındaki suların pompalanması isinde yararlı olmaktır.
18. Neden sıcak ve soğuk ülkeler var?
Kutuplardan geçen eksen, yer yörüngesi düzlemine dikey değildir. Güneş ısınları,
enleme göre belirli bir bölgeye, yılın değişik dönemlerinde, az veya çok eğik
olarak gelirler. Daima çok sıcak olan tropikler arası bölgelerde ısı değişiklikleri
çok azdır. Kutba ve kutup dairesi yakınındaki ülkelere güneş ısınları çok eğik
olarak gelirler. Bu nedenle, kutuplar ve kutup dairesi yakınındaki ülkeler, yaz
aylarında bile soğukturlar.
19. Güneş neden her gün görünmez?
Güneş her gün ısınlarını yeryüzüne gönderir. Ancak, su damlacıklarından
oluşmuş olan bulutlar, dumanlar ve toz tabakaları, havakürede (atmosfer)
toplanıp yoğunlaşarak, güneş ısınlarının tam anlamıyla geçmelerine engel olurlar.
Böyle zamanlarda gökyüzü, gri renkte görünür. Bulutların, duman ve toz
tabakalarının gerisinde kalan güneş görünmez.
20. Nisan ayında giyim konusunda neden dikkatli olmak gerekir?
Her ülkenin iklim şartları değişik olur. Ülkemizde, nisan ayında güneşli, güzel
günler vardır. Böyle güzel havalar, üzerimizde taşımaktan bıktığımız kalın, yünlü
kumaşlardan yapılmış elbiseleri atmak isteğini uyandırır. Oysa nisan ayında hava
şartları sık sık, ani olarak değişir. Ancak mayıs ayında hava ısınır, soğuk alma
korkusu ortadan kalkar.
21. Neden adalar vardır?
Karalarda olduğu gibi denizlerin dibi de engebelidir. Türlü nedenlerle meydana
gelen bu engebeler yüzünden denizlerin derinlikleri her yerde bir değildir.
Denizaltı dağlarından bazıları ise o derece yüksektir ki bunların dorukları suyun
yüzüne çıkmakta ve birer ada halini almaktadır. Okyanus ve denizlerin, hemen
her taraflarında etkisini duyurduğu oldukça küçük olan bu kara parçalarının içinde
insanların oturabilecekleri kadar büyükleri bulunduğu gibi insanların
barınamayacakları kadar küçükleri de vardır.
22. Çam ağaçlarına neden küçük kovalar asılır?
Çamgiller, çam sakızı adı verilen çok değerli bir yağlı reçine çıkarırlar. Bundan
terebentin, kolofan (saydam ve sarı bir reçine türü) ve reçine elde edilir. İslenen
terebentinden parke cilası, vernik ve linoleum yapılır. Reçineden ise, çeşitli
plastik eşyanın yapılması mümkün olur. Zamanı gelince, çam ağacının gövdesine
on santimetre uzunluğunda yarıklar açılır. Bunların altına küçük kovalar asılır.
Akan koyu ve yapışkan sıvı, bu kovanın içinde toplanır.
23. Bazı hayvanları neden kısın hiç göremeyiz?
Hayvanların pek çoğu kıs mevsimini, soğuk girmeyen yerlerde saklanır ve kıs
uykusuna yatarak geçirirler. Kurbağaların çamurun içine; yılanların, kaya
çatlaklıklarının arasına gizlenip oralarda uykuya yatarak kışı geçirmelerini örnek
olarak gösterebiliriz. Ayı, dağ faresi gibi hayvanlar, kıs uykusuna yatmadan önce,
derilerinin altında yağ tabakası biriktirirler. Bazı kuşlar ve kelebekler, daha sıcak
ülkelere göç ederler. Karınca ve yaban arısı gibi hayvanlar, soğuklara
dayanamayarak ölürler. Toprağın içine bıraktıkları yumurtalar, ilkbahara kadar
dayanır.
24.Yarasalar karanlıkta uçtukları halde neden hiç bir yere çarpmazlar?
Yarasalar, ses dalgalarına karsı son derecede hassastırlar. Bu hassasiyet
yarasaların tabii bir "radar" sisteminin sahibi olmalarından ileri gelmektedir. Uçan
yarasanın ağzı açıktır. Bir yandan kanat çırparken, bir yanda da devamlı olarak,
insan kulağının duyamayacağı kadar yüksek perdeli sesler çıkarırlar. Etraftaki
cisimler, bu sürekli ses dalgalarını yarasaya geri yansıtırlar. Yarasa da hayret
verici ses değerlendirme kabiliyetinin sayesinde, sabit veya hareket halindeki
cisimlerle arasındaki mesafeyi ayarlayabilir ve böylece bunlara çarpmadan
uçabilir.
Bul
Cevapla



Konu ile Alakalı Benzer Konular
Konular Yazar Yorumlar Okunma Son Yorum
  Neptün neden mavidir? fenhane58 0 8,659 10/09/2021, 11:46
Son Yorum: fenhane58
  Canlıların kan rengi neden farklıdır? dersfen 0 3,866 28/12/2017, 10:24
Son Yorum: dersfen
  dik gelen ışınlarda hız değiştiği halde ışık neden kırılmIyor? fenhane58 1 2,337 25/02/2017, 18:42
Son Yorum: Eniseymn
  Keçi Sütü Neden Beyazdır? fenhane58 0 1,943 21/12/2015, 14:58
Son Yorum: fenhane58
  Güneş Neden Uzayı Aydınlatmıyor? fenhane58 0 1,873 19/12/2015, 13:32
Son Yorum: fenhane58
  Leylekler yavrusunu neden yuvadan atar? dersfen 0 5,003 03/10/2015, 12:40
Son Yorum: dersfen
  Uzay neden karanlıktır dersfen 0 1,280 03/10/2015, 12:12
Son Yorum: dersfen
  Kuvvetin sembolü neden ''F'' dir? dersfen 0 7,684 03/10/2015, 12:06
Son Yorum: dersfen
  çarptığımız yer neden morarır? dersfen 0 2,067 31/03/2015, 09:08
Son Yorum: dersfen
  Fen ile ilgili bunları "biliyor musunuz?" soruları fenhane58 0 1,897 17/02/2015, 13:46
Son Yorum: fenhane58

Hızlı Menü:


Konuyu Okuyanlar:
1 Ziyaretçi