Konuyu Oyla:
  • Derecelendirme: 5/5 - 1 oy
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
basit malzemeler ile fen deneyleri 2
#1
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
KİBRİT BOTU VE YÜZEY
GERİLİMİ
Sabun Gücüyle Su Yüzeyinden Fırlayan Kibrit Çöpü Botu Nasıl Yapılır?
MALZEMELER
Bir kase su
Bir çift kibrit
Biraz sıvı sabun yada sıvı bulaşık deterjanı
İZLENECEK YOL
1. Kaseyi üstte bir santimetre kalacak şekilde doldurun. Hatta ne kadar çok doldurabiliyorsanız o kadar iyi olur.
2. Kibriti yavaşça su üstünde yüzdürün.
3. Diğer kibrit çöpünü kullanarak çok az miktarda sıvı deterjanı suda yüzen kibrit çöpünün
yanına damlatın.
4. Ne gözlemlediniz?
AÇIKLAMA
Bulaşık deterjanını suda yüzen kibritin yanına döker dökmez kibritin fırlayarak deterjanın yanından uzaklaştığını görürüz. Bu olay yüzey geriliminden dolayı olur. Bir tank suyun tam ortasındaki su molekülünü düşünün. Bu molekülün çevresindeki tüm moleküller bu molekülü çekebilmek için ona kuvvet uygularlar. Her yönden uygulanan bu kuvvetler birbirini dengeler ve molekül hareket etmez. Fakat su yüzeyindeki moleküle yalnızca yanlarındaki ve altındaki moleküller kuvvet uygularlar çünkü üst kısımda başka molekül yoktur. Dolayısıyla nasıl bir etki beklersiniz? Bir miktar aşağı doğru çekilme olsa da üstteki yoğun ince su tabakası tarafından durdurulur. Su; tahta, kağıt, cam, kibrit gibi maddeleri de çeker; örneğin kibrit çöpü suya dokunduğu her yerde su molekülleri tarafından çekilecektir. Sıvı deterjanı dökmek yüzey gerilimini
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
bozar; kibrit çöpünün bir yanına etkiyen kuvvetleri yok eder. Kibrit çöpünün diğer yanındaki çekim kaybolmadığı için, suyun temiz kısmına doğru fırlar.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
LAHANA SUYU İNDİKATÖRÜ
Lahana Suyunu Kullanarak Asit Ve Bazları Nasıl Ayırt Ederiz?
MALZEMELER
Kırmızı lahana başı
Orta boy kase
Rende
Soğuk su
Süzgeç
Plastik kap
Şeffaf plastik fincanlar
Sodyum bi karbonat
Test etmek için değişik sıvılar (limon suyu, kola, sirke…)
İZLENECEK YOL
1. Orta boy kaseye lahanayı rendeleyin.
2. Lahanayı soğuk suyla kaplayıp 45 dakika bekletin.
3 Suyu plastik kaba süzün.
4. Lahana suyunu plastik fincanların her birine eşit miktarda boşaltın.
5. Fincanlardan biri hariç tümüne 1 çay kaşığı sodyum bi karbonat ekleyin. Sodyum bi karbonat
(baz) lahana suyunu maviye dönüştürür. Herbir farklı sıvının suyu ne kadar eski rengine
dönüştürebildiğini test edin.
6. Diğer sıvıları denemek için;1 çay kaşığı sıvıyı fincana ekleyin. Şunu unutmayın; sodyum bi
karbonat koymadığınız fincan kontrolü sağlayacaktır. Her bir sıvıyı fincanlara eklediğinizde
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
elde edeceğiniz rengi, bu kontrol fincanında görünen renkle karşılaştırın.
AÇIKLAMA
Kırmızı lahana suyu, değişik kimyasallarla karıştırıldığında renginin değişmesine neden olacak kimyasallar içerir. Lahana suyu asitlerle karıştırılırsa rengi kırmızının değişik tonlarına dönüşür. Bazlarla karıştırılırsa mavinin tonlarına dönüşür. Bir fincan hariç tüm fincanlara sodyum bi karbonat koyduğumuzda renkleri maviye dönüşür. Daha sonra bu fincanlara değişik sıvılar eklediğimizde sıvı eski rengini alıyorsa eklenen sıvı asittir. Sodyum bi karbonat koymadığımız sıvının rengi tüm karışımları karşılaştırmak için kullanacağımız renktir. Sıvı eklendiğinde orijinal renginden daha açık
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
HAVA BASINCI
Pinpon Topları Nasıl Havalanır?
MALZEMELER
Saç kurutma makinesi
Güçlü bir üfleyici
Pinpon topları
Plaj topu
Tuvalet kağıdı
Plastik boru
İZLENECEK YOL
1. Saç kurutma makinesini açınız ve makinenin ucunu tavana
doğru çeviriniz.
2. Saç kurutma makinesini sabit tutarak, pinpon topunu
makinenin ucuna yerleştiriniz ve topun havalanmasını izleyiniz.
3. Saç kurutma makinesini dikkatlice sağa sola hareket ettiriniz ve topun hava akımına bağlı
olarak dalgalanmasını izleyiniz.
4. Aynı hava akımında iki ya da daha fazla topu havalandırmayı deneyiniz. Bir seferde kaç tane top havalandı? Toplar nasıl hareket etti?
5. Saç kurutma makinesi yerine daha güçlü bir üfleyici kullanarak plaj topu gibi daha geniş nesneleri havalandırmayı deneyiniz.
6. Tuvalet kağıdı rulosunu plastik bir boruya yerleştirerek, güçlü bir üfleyici yardımıyla kağıdın havalanmasını izleyiniz.
AÇIKLAMA
Havalanan pinpon topu Bernoulli İlkelerine harika bir örnektir. Bernoulli İlkesine göre hızlanan havanın basıncı düşer. Hava cisimlerin etrafından dolaşmak durumunda kaldığı zaman sıkışır ve hızlanmak zorunda kalır. Saç kurutma makinesinden gelen hava pinpon topunu yukarı doğru iterken yerçekimi kuvveti de topu aşağıya doğru çekmektedir.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
Bu kuvvetler birbirini dengelediğinden pinpon topu havada asılı kalır. Tuvalet kağıdı rulosunun açılabilmesi için de hızlıca döndürülmesi gerekir. Hızlanan havanın basıncı düşer ve kağıdın uçması sağlanır. Aynı ilke uçak gibi ağır nesnelerin uçabilmesini de açıklamaktadır. Kanatların şekli öyle tasarlanmıştır ki, kanadın üstünden geçen hava sıkışarak hızlanır ve hava basıncı düşer. Kanadın altından geçen havanın ise hızı değişmez ve aradaki basınç farkı uçağı yukarı doğru iter.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
HAVA KABARCIĞI
Ketçap Paketi Suda Nasıl Hareket Eder?
MALZEMELER
Ketçap Paketleri
1 Litrelik Plastik Şişe
Uzun cam kavanoz
Su
İZLENECEK YOL
1. Kavanozu suyla doldurunuz.
2. Ketçap paketlerini kavanozun içine atınız.
3. Ketçap paketlerinin suda nasıl hareket ettiğini inceleyiniz.
4. Plastik şişeyi ağzına kadar suyla doldurunuz.
5. Kavanozdan aldığınız bir ketçap paketini boydan ikiye katlayarak, su dolu plastik şişeye
yerleştiriniz ve şişenin kapağını kapatınız.
6. Şişeyi kenarlarından sıkıştırdığınızda ketçap paketi nasıl hareket etti?
7. Şişeyi serbest bıraktığınızda ketçap paketi nasıl hareket etti?
AÇIKLAMA
Ketçap paketleri cam kavanozda yüzer. Ketçap paketini plastik şişeye koyduğumuzda ilk başta yüzer. Plastik şişeyi sıkıştırdığımızda ise yüzen ketçap paketine karşı su itilir. Sıkışan hava kabarcıkları hacimce küçülür. Burada paketin içindeki hava kabarcıkları küçülür; çünkü gazlar sıvılardan daha sıkıştırılabilir maddelerdir. Hacim azaldığından paketin yoğunluğu artar ve ketçap paketi batar. Şişenin basıncı serbest bırakıldığında
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
ise ketçap paketinin içinde sıkışan hava kabarcıkları tekrar eski halini alır. Hacim arttığından yoğunluk azalır ve ketçap paketi tekrar yukarı çıkmaya başlar.
ŞİŞEDEKİ HORTUM
Yapay Bir Hortum Nasıl Oluşturulabilir?
MALZEMELER
2 şişe içme suyu (şişesiyle)
Tutkal
Çivi, matkap
Renklendirici
Sim (parlayan cisim)
İZLENECEK YOL
1. İçme suyunun kapakları açılır.
2. Çivi yardımıyla şişe kapaklarının tam ortasından delinir. Kapaklar birbirine tutkalla
yapıştırılır.
2. Şişenin birini suyla doldurup, suyu daha görünür hale getirmek için içine renklendirici ve sim
koyulur.
4. Şişelerin kapaklarını şekildeki gibi kapatılır.
5. Şişeler ters çevrilir ve suyun dolu şişeden boş şişeye akması sağlanır. Su dolu şişeden boş şişeye geçtikçe boş şişedeki hava dolu şişeye doğru geçer ve bu boşluk hortum benzeri bir görüntü oluşturur.
AÇIKLAMA
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
Düzenekte su dolu şişeden boş olana su aktıkça aşağıdaki şişedeki hava yukarı çıkmaktadır. Bu durumda dolu şişedeki su dönmeye başlıyor. Bu dönmenin nedeni ise merkezkaç kuvvetidir. Aynı durum günlük hayatta birçok yerde de gözlemlenmektedir.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
YAPIŞTIRICI
Sütten ve Sirkeden Yapıştırıcı Yapılabileceğini Biliyor Musunuz?
MALZEMELER
Yağsız süt
Kabartma tozu
Sirke
Ölçü kabı
Ölçü kaşığı
Kağıt havlu
Süzgeç kağıdı
İZLENECEK YOL
1. ½’ lik ölçü kabının içine ilk önce yağsız sütü koyunuz. İçine 2 çorba kaşığı sirke ekleyiniz.
Bu karışımı iyice karıştırınız. 1-2 dakika karışımı bekletiniz.
3. Oluşan partiküllerin dibe çökmesini bekleyiniz. Sıvı kısmı atınız. Kalan kısmı başka bir kaba
süzgeç kağıdı yardımıyla süzünüz. Kağıt üzerinde kalan çökeleği kağıt havlu arasına alarak çökelekte kalan sıvıyı uzaklaştırınız.
4. Çökeleği boş bir kaba alınız. 2 yemek kaşığı su ile çırpınız ve sonra 1 yemek kaşığı kabartma
tozu ekleyiniz.
4. Çıkan hava kabarcıklarını gördünüz mü?
5. Oluşan bu karışım yapıştırıcı haline gelmiş midir? Deneyiniz.
AÇIKLAMA
Sirke asidik bir meddedir. Sirke sütteki proteinle tepkimeye girerek küçük beyaz partiküller oluşturacak şekilde birbirine yapışır. Partiküller dışında kalan sıvı yapıştırıcı
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
eldesinde işe yaramadığı için karışımdan uzaklaştırılır. Kabartma tozu çökelekteki sirkenin fazlasını nötralize eder. Yani sirkeyle CO2 oluşturacak şekilde tepkime verir. Eğer karışımı kulağınıza yaklaştırırsanız küçük kabarcıkların çıkış sesini duyabilirsiniz. Eğer bu karışım yapışkana benzemiyorsa, sadece biraz su ilave etmeniz yeterlidir.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
İNANILMAZ DENGE
Çekiç Dengesi Neden Olur?
MALZEMELER
İp
Cetvel
Çekiç
İZLENECEK YOL
1. Bir cetvelin üzerine kısa boylu olacak sekilde iple bir ilmek yapınız.
2. Bu ilmekten çekicin plastik tutma yerinin en sonuna kadar çekici geçirin
3. Bu haldeyken cetveli bir ucundan masaya dayayın.
4. Çekicin tutma yerini cetvelin diğer ucuna dayayın ve gözlemleyin.
5. Oluşturduğunuz bu sistemde ne oluştu? Neden?
AÇIKLAMA
Eğer bir cisim dengeyse o cismin ağırlık merkezi dengelendiği yerdedir. Cetvelin ağırlık merkezi onun tam ortası iken masanın kenarındaki bu sistemde çekicin hareketli ağırlık merkezi görülür ki bu oluşturulan sistem onu düşmeden bu halde tutar.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
KÂĞIDIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ
Kâğıdın Geri Dönüşümünü Nasıl Sağlarız?
MALZEMELER
4–5 çarşaf gazete
Cam kâse
Sıcak su
Nişasta
Ölçü kaşığı
Alüminyum folyo
Tahta kaşık
Makas
Keskin kurşun kalem
Oluşacak kâğıtta dekorasyon için kurutulmuş çiçekler
Süzgeç
İZLENECEK YOL
1. 4–5 çarşaf gazeteyi makas ile küçük parçalar haline getirelim.
2. Küçük gazete parçalarını sıcak suyla birlikte cam kâseye koyup tahta kaşıkla iyice karıştıralım. Ve kâğıtların yumuşaması için birkaç saat bekleyelim
3. Mısır nişastası ve biraz daha sıcak suyu ölçü kaşığıyla ekleyelim ve bütünüyle karıştıralım.
4. Yoğun sulu bir karışım oluşunca kâğıt hamurunu süzgeç yardımıyla süzelim.
5. Bir parça alüminyum folyoyu al ve hangi boyutta ve şekilde kâğıt oluşturmak istiyorsan alüminyum folyoyu o şekle getir.
6. Ölçü kaşığıyla aldığımız hamuru alüminyum folyonun üstüne koyalım. İstiyorsak dekorasyon
için kurutulmuş çiçekleri hamurun üstüne ekleyelim
7. Yeni bir alüminyum folyoyla hamurun üstünü sıkıca kapayalım. Düz bir şekilde üzerine
bastıralım.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
8. Yapmış olduğumuz kâğıdı kurutmak için üst tabakayı
çıkaralım. Karanlık bir yerde kurutalım.
9. Kuruduktan sonra alttaki alüminyum folyoyu soyalım.
AÇIKLAMA
Kâğıt hamurunu kurutma işlemi uzun sürmektedir. Bu deney sayesinde kâğıtların geri dönüşümü sağlanır ve ağaçların yok olmasını önlemiş oluruz. Bu sayede küresel ısınmayı da engelleriz.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
ŞİŞEDEKİ KASIRGA
Şişede Kasırga Nasıl Oluşur?
MALZEMELER
İki büyük plastik şişe
Tutkal
Matkap
Su
Yiyecek boyası
Parıltı(sim)
İZLENECEK YOL
1. Plastik şişelerin kapaklarını çıkaralım.
2. Kuvvetli bir tutkalla kapakların üstlerini yapıştıralım ve tutkallanmış kapakların ortasında matkapla bir delik açalım.
3. Şişelerin birini su ile dolduralım.Kasırga görüntüsünü daha net algılayabilmek için yiyecek boyası ve parıltı ekleyelim.
4. Tutkallamış olduğumuz kapakların birini dolu şişeyi diğerini de boş şişeyi kapatacak şekilde kapatalım. Dikkat edelim ki dolu şişe aşağıda boş şişe yukarıda kalsın.
5. Şişeleri baş aşağı döndürüp boş şişeyi aşağıda olacak şekle getirelim. Ve dolu şişeyi döndürerek merkezcil kuvveti oluşturalım. Oluşan görüntüyü görebildik mi?
AÇIKLAMA
Şişeleri hafifçe döndürünce su içeride çember şeklinde dönmeye başlar ve girdap oluşur. Bunun neticesinde merkezcil kuvvet oluşur. Merkezcil kuvvet merkez arayan bir kuvvettir. Ve girdabın merkezine doğru suyu çeker. Eğer bu kuvvet olmasaydı su basitçe düz bir şekilde hareket edecekti.
Su boş şişenin içine akarken boş şişenin içindeki hava şişenin üstüne çıkar ve kasırga gibi görünmesini sağlar.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
IŞIKLI ÇUBUKLAR
Sıcaklık Işık Oluşumunu Nasıl Etkiler?
MALZEMELER
3 adet ışıklı çubuk (aynı büyüklük ve aynı renkte)
2 adet bardak
Isıtıcı
Su
İZLENECEK YOL
1. Karanlık bir odada, 1 adet ışıklı çubuğu elinize alın ve çubuğun dışındaki sıcaklığı belirlemeye çalışın. Sonra çubuğu “çıt” sesi gelinceye kadar kıvırın. Çubuğun içindeki sıvı önce kırmızılaşarak ışık yaymaya başlar. Sıvının karışması için çubuğu biraz çalkalayın. Çubuğun sıcaklığına tekrar bakın. Sıcaklık değişti mi?
2. Bardaklardan birine buzlu soğuk su hazırlayın, diğerine ise ısıtıcı yardımıyla 50-70 C0 de hazırladığınız sıcak suyu koyun. 2adet ışıklı çubuğu
sıcak ve soğuk su içine aynı anda koyun. Üçüncü çubuğu oda sıcaklığında bırakın. Üç çubuktaki değişimler ne kadar zaman sonra meydana geldi? Her ışıklı çubuktaki ışık yoğunluğu nasıldı? Sıcak su içindeki çubukta hava kabarcıklarını inceleyin ve diğerleriyle karşılaştırın.
3. Birkaç dakika sonra, sıcak su içindeki ışıklı çubukla soğuk su içindekini yer değiştirin. Işık yoğunluğunun değişmesi ne kadar sürüyor?
4. Sudaki ışıklı çubukları çıkarın ve oda ortamına getirin. Çubuklarda herhangi bir değişiklik var mı?
AÇIKLAMA
Işıklı çubuklar içindeki kimyasal maddeler reaksiyona girdikleri zaman büyük bir enerji oluşur ve elektronlar bir üst enerji seviyesine çıkar. Bir süre sonra tekrar normal seviyesine döner. Elektronlar normal seviyelerine ulaştıklarında sahip oldukları enerji sayesinde bir ışık yayarlar. Sıcaklık bu reaksiyonu hızlandırır ya da yavaşlatır. Çubuk
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
içindeki sıvı ısıtıldığında reaksiyon hızı artacak ve ışıklı çubuk daha parlak yanacaktır. Sıvı soğuk ortama konulduğunda ise reaksiyon yavaşladığı için ışığın rengi donuk olacaktır.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
YAPRAĞIN SIRRI
Yapraklar Gaz Alışverişini Nasıl Sağlar?
MALZEMELER
1adet şişe
1adet sapı ile kesilmiş yaprak
1 pipet
Ayna
Su
İZLENECEK YOL
1. Bir şişeyi ağzından 2 cm boş
kalacak
şekilde su ile doldurun.
2. Yeni kestiğiniz bir yaprağı alın ve sapını kille veya oyun hamuru ile sarın. Şişenin içine yerleştirin ve hamurla şişenin ağzını kapatın.
3. Hamurda bir delik açın ve pipeti içine koyun. Hava kaçmayacak şekilde, pipetin çevresini ve şişenin ağzını hamurla sıkıştırın.
4. Yaprağın sapının suya değmediğine dikkat edin. Son olarak aynanın karşına geçin ve pipetle şişenin içindeki havayı çekin. Aynada ne gördünüz?
AÇIKLAMA
Yaprakların üzerinde stoma adı verilen delikler(boşluklar) ve yaprağın sapında ksilem denilen minik borular vardır. Bitkilerde, bir yaprak ve sapı bu deneydeki pipet gibi davranır.Siz pipetle havayı dışarı çektiğinizde daha çok hava stomalardan ve ksilemden geçerek şişenin içine dolar. Bitkilerdeki suyun dolanımı da bu sistemle gerçekleşir.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
GÖZDEN UZAK
Para Nasıl Kayboldu?
MALZEMELER
Beyaz bir kağıt
Madeni para
Su
Fincan tabağı
Saydam cam bardak
İZLENECEK YOL
1. Beyaz kağıt üzerine madeni parayı koyunuz.
2. Su dolu cam bardağı paranın üzerine koyunuz.
3. Parayı görebiliyor musunuz?
4. Görmek için en uygun yer neresidir?
5. Bardağın üzerine fincan tabağını koyunuz.
6. Parayı düz şekilde aşağıya bakmadan bulmaya çalışınız.yapabilir misiniz?
AÇIKLAMA
Bizim nesneleri görmemizin sebebi etrafa ve gözlerimize ışık kümeleri yansıtılmasıdır. Işık kümesi her an, farklı yoğunluktaki karışımlara çarpmaktadır. Paradan yansıyan ışık kıvrımının, göze ulaşması, hava, cam ve su ortamlarından geçmesiyle mümkündür(tamamıyla farklı yoğunluklar). Fakat çoğu zaman ışık kıvrımı zamanla göze ulaşmaktadır ve nesne olduğu yerden farklı yerde gözükmektedir
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
YABANCI MADDE
Nişasta Neden Böyle Yapar?
MALZEMELER
1 buçuk bardak mısır unu
1 bardak su
Kap
Bir yaprak eldivenden kesilmiş lastik
Makas
İZLENECEK YOL
1. Mısır unu ile suyu kap içinde karıştırınız.
2. Parmağınızı yavaşça yapışkan karışımın içine daldırınız. Sonra elinizle ya da ağır bir kaşıkla şaplatmaya deneyiniz.
3. Ne olur? Neden?
4. Bir yaprak eldivenden kesilmiş lastiğin üzerine karışımdan dökünüz.
5. Lastiği yavaşça geriniz daha sonra hızlı geriniz.
6. Her iki durumda ne olduğunu not ediniz.
7. Bir makas alınız ve biraz karışımı kaşıkla dökünüz.
8. Makas ile akışkanı kesebilir misiniz?
9. Eğer kesemezseniz neden kesemediniz?
AÇIKLAMA
Nişasta içindeki moleküller, su molekülleri ve diğer olağan moleküllerle karşılaştırıldığında çok büyüktürler. Yüzeye elimizle hızlıca vurduğumuzda birbirlerine karışır ve etrafa sıçrayarak durmaktadır. Bu durumda karışım bir katı gibi davranmaktadır. Eğer yavaş hareket ettirilir ya da akmasına izin verilirse birbirlerini geçebilirler ve nişasta sıvı gibi davranır.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
FAZLA DOYMUŞ ÇÖZELTİ
El Isıtıcıları Nasıl Çalışır?
MALZEMELER
Sodyum asetat trihidrat
Cam kap (balon)
Sıcak plak
Su
İZLENECEK YOL
1. Balona 160 gr sodyum asetat koyun ve üzerine 30 ml su ekleyin.
2. Yavaş yavaş ısıtın ve sodyum asetat tanecikleri çözülene kadar karıştırın. Balonun içini
çalkalamak için az miktarda su kullanın.
3. Balonu ısıdan uzaklaştırıp, dokunmadan yavaşça soğumaya bırakın
4. Balondaki sıvıya bir veya iki kristal ekleyin. Balondaki kristaller şekillenmeye başladığında
gözünüzü sıvıdan ayırmayın.
5. Balona dokunun sıcak! Billurlaşma işlemi ısı verir, egzotermik (ısı veren) olarak düşünülüyor.
Bu yüzden bu çözelti el ısıtıcılarında kullanılır.
AÇIKLAMA
Bu ürünler kapalı, esnek kaplarda esnek metal aktivatör çubukla(genelde paslanmaz çelik) konsantre sulu tuz çözeltisi içerirler. Sodyum asetat ve kalsiyum nitrat uygun tuz örnekleridir. Bu tuzlar soğuk sudan çok sıcak suda daha çok çözülürler. Aşırı soğutulmuş sıvılar, katı hale dönüşmeden normal donma noktalarının altına kadar soğutulabilir. Sonra, hafif bir çalkalamayla aşırı soğutulmuş sıvı katılaşmaya (kristalleşmeye) başlar, aynı zamanda çok fazla ısı verir. Isıları katılaşma(veya erime) noktalarının altına düşürülen ve hala sıvı kalan tuz çözeltiler, aşırı soğutulmuş veya yarı kararlı sıvılar olarak adlandırılır.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
GERÇEKTEN SİYAH MI?
Siyahın Sırrı Nedir?
MALZEMELER
Yuvarlak filtre kağıdı
Makas
Plastik fincan
Suda çözünebilir siyah dolma kalem
Pipo temizleyicisi
İZLENECEK YOL
1. Filtre kağıdının ortasına kalemle bir nokta koyup deneye başlayın. Kağıdın ortasına koyduğunuz noktanın etrafına noktalardan oluşan çember oluşturunuz.
2. Pipo temizleyicisinden makasla 5 cm kesiniz. Plastik fincanın yarısını suyla doldurun. Pipo temizleyicisinin küçük bir parçasını filtre kağıdında oluşturmuş olduğunuz noktayı delerek dikkatlice geçiriniz.
3. Filtre kağıdını ve pipo temizleyicisini plastik fincanın üstüne öyle bir yerleştirin ki pipo temizleyicisi giderek ıslansın. Ama dikkat edin filtre kağıdının şimdiden ıslanmasına izin vermeyin. Pipo temizleyicisi ıslandıkça su yavaşça filtre kağıdına doğru hareket (difüzyon) edecektir ve filtre kağıdını da ıslatmaya başlayacaktır. Bu biraz vakit alabilir.
Siyah noktalara filtre kağıdı ıslanırken ne oldu? Kaptaki renkler kağıdın üzerinde nasıl gözüktü. Kağıdı ve pipo temizleyicisini oluşan desen kağıdının yarısı tamamlanınca çıkartın. Kağıdın çok fazla ıslanmasına izin verirseniz deseniniz bulanıklaşır ve gölgelenir. Kağıdın kuruması için güvenli bir yerde bekletiniz.
AÇIKLAMA
Siyah gerçekten siyah mı? Hayır. Siyah renk diğer renklerin bir karışımıdır. Bi siyah noktada gökkuşağı renkleri vardır. Filitre kağıdının üzerindeki renk cümbüşleri siyahın diğer renklerin kombinasyonu olduğunu ispatlar. Bu renk ayrımı tekniği gerçekte kromatoprafi olarak isimlendirilir.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
ŞİŞENİN İÇİNDEKİ BULUT
Bulutların Nasıl Oluştuğunu Biliyor Muydunuz?
MALZEMELER
Kibrit
Su
1 Litrelik Temiz Bir Şişe
Beher
Hava Pompası
İZLENECEK YOL
Yeteri kadar ılık su şişenin alt tarafına konur.
Gelecek bölümümüzün amacı ise duman parçacıklarını şişenin içinde tutmaktır. Bunun için
bir kibrit yakılır ve yanık olarak birkaç saniye tutulur.
Kibrit üflenir ve hemen kibritin başı şişenin içine sokulur. Kibritten yayılan dumanın şişeyi doldurması beklenir.
Birkaç saniye sonra duman gözden kaybolur; fakat gözle görülmeyen parçalar şişenin içinde serbest olarak dolanır. Bunların hepsi çok çabuk gerçekleşir.
Şişeyi çevirirken kibritten çıkan dumanın şişe dışına çıkmaması için dikkatli olmak gerekir.
Şişenin kenarlarına 6–7 kere ciddi şekilde hava sıkıştırılır(çok sıkıştırmak belki gerekli
olabilir)Birkaç saniye daha şişeyi sıkıştırmaya devam edilir ve birden sıkıştırma kesilir.
Kestiğimiz anda küçük bir sis oluşumu şişenin içerisinde görülecektir. Bu bir buluttur
AÇIKLAMA
Her ne kadar biz görmesek de su molekülleri havayı çepeçevre sarmaktadır ve biz buna su buharı diyoruz. Moleküller atmosferde hareketli olduğu zaman bir arada durmazlar.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
Şişeyi havayla sıkıştırınca moleküller bir arada durur. Havayı tahliye edince hava dışarı yayılır ve soğur. Bu soğuma süreci moleküllerin bir arada durmasına ince damlacıklar şeklini almasına daha kolay izin verir. Şişenin içindeki duman bu sürece yardım eder. Yoğun partiküller havanın içinde bir öz gibi davranınca su partikülleri beraberce daha iyi durur. Görünmeyen parçacıklar öz gibi işe yarar ve bulutun şekillenmesine yardımcı olur. Bulutlar yeryüzünde sıcak hava yükselince ve basınç azalınca oluşur. Hava genişler, soğur ve sıcaklığın düşmesiyle bulutlar oluşur. Havanın içinde görünmeyen parçacıklar belki de toz, duman, kirlilik ve hatta küçük pis partiküller halindedir.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
VOLKAN PATLAMALARI
Bir Kutu Sodayı Sallamakla Bir Volkanik Patlamanın Aynı Basitlikte Gerçekleştiğini Biliyor Muydunuz?
MALZEMELER
Soda
2 litrelik kap
İZLENECEK YOL
1.Düşünün ki soda bir magma gibi 2 litrelik bir şişenin içerisinde duruyor(magma hazinesi)
2.Soda şişesini sallayın ve açın
3.Sodanın her tarafa yayılması sürpriz olmayacaktır.
4.Aynı şey volkan içinde geçerlidir.
AÇIKLAMA
Volkanlar,magma hazinesindeki sıvılaşmış kayaların yüzeye çıkmasıyla oluşur.Bu magma hazinesi patlamalar arasında yüzyıllarca yeterli derecede basıncın deliği kırmasına kadar değişmeden kalır.Bu kayanın üzerindeki bir çatlak veya zayıf bir noktada olabilir.Sıvılaşmış kayanın içerisinde yüksek meblağdaki gaz ,basıncın oluşmasında etkilidir.Basıncın magma içerisindeki gaz tarafından oluştuğunu anlamak gerekir.Bazı volkanlar, volkanik bir patlamadan sonra sönmektedir ve büyük geniş çukur kraterler şeklini almaktadır.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
ELEKTROMAGNET İNŞA ETMEK
Kendi Elektromagnetini İnşa Etmek Mümkün Mü?
MALZEMELER
1adet büyük demir çivi (yaklaşık 3 inch(7.62cm)
Yaklaşık 3 fit uzunluğunda KALIN KAPLANMIŞ bakır tel
1 adet kullanılmamış D boyutunda pil
Biraz ataç.
İZLENECEK YOL
1. Telin bir ucunda 8inch’lik (20.32 cm’lik )bir pay bırakın ve telin geri kalanının büyük bir kısmını
çivinin etrafına sarın.
2. Telleri üst üste bindirmeye özen gösterin
3. Telin diğer ucunda yaklaşık 8inch’lik pay kalması için (eğer gerçekleşirse) teli kesin.
4. Şimdi de telin her iki ucundan da yaklaşık 1inch’lik (2.54cm) plastik kaplamayı soyun ve telin bir ucunu pilin bir ucuna,telin diğer ucunu da pilin diğer ucuna tutturun.(en iyisi telleri pile bantlamaktır –ama dikkatli olun,tel çok sıcak olabilir.)
AÇIKLAMA
Şimdi bir elektro-mıknatıs elde ettiniz! Çivinin ucunu birkaç adet ataca yanaştırın ve çivinin ataçları çektiğini göreceksiniz! Çoğu mıknatıs, bir çok buzdolabında olan mıknatıslar gibi kapatılamazlar,bunlara daimi mıknatıs denir.sizin yaptığınız gibi,açılıp kapanabilen mıknatıslara ise elektro-mıknatıs denir.Bu mıknatıslar elektrikle çalışırlar ve sadece elektrik akımı olduğu zaman manyetik olurlar.Tele doğru akan elektromıknatısları çivide düzene sokar ve böle onlarda bazı metaller tarafından çekilirler.Elektromıknatıs tellerini ASLA evin çıkış yerinin yakınlarına koymayın.Güvende olun keyfini çıkarın!
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
ÖĞLE YEMEĞİ ÇANTASINI PATLATMAK
Sandviç Torbalarını Kullanmanın Yepyeni Bir Yolu
MALZEMELER
1 adet fermuarlı küçük torba en iyisi küçük derin dondurucu torbaları alınacaktır
Sodyum bikarbonat
Ilık su
Sirke
Ölçek bardağı
1 adet kağıt
İZLENECEK YOL
1. Dışarı çıkın ya da en azından deneyi mutfak lavabosunda yapın.
2. Bol miktardaki ılık suyun ¼ ünü torbaya doldurun.
3. Torbadaki suya sirkenin ½ sini ilave edin
4. Kağıdın ortasına 3 çay kaşığı sodyum bikarbonat dökün
5. Sodyum bikarbonat içinde kalacak şekilde kağıdı katlayın
6. Şimdi hızlı hareket etmek zorundasınız.Torbanın fermuarını kısmen kapatın ama sodyum bikarbonat paketini koyabilmek için yeterince açık yer bırakın.sodyum bikarbonatlı kağıdı torbanın içine koyun ve çabucak torbanın fermuarını tamamen kapatın. Torbayı lavaboya veya dışarıda yere koyun ve geri çekilin.Eğer her şey olunda giderse torba giderek genişlemeye başlayacaktır.
AÇIKLAMA
Sıkıcı bir öğle vaktine hiçbir şey birazcık kimya kadar eğlence katamaz.Torbanın içinde olan şey aslında oldukça ilginç-sodyum bikarbonat ve sirke neticede karışır ( kağıt torbanın fermuarını kapatabilmeniz için size biraz zaman kazandırır) bu ikisi karıştığı zaman, ASİT-BAZLI reaksiyon yaratmış olursunuz ve iki kimyasal madde bir gaz ortaya çıkarmak için birlikte işlev görürler (karbondioksit dışarı soluduğumuz şey)bu tamamı
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
ile gazlara dönüşür ki bu gazlar çok boş yere ihtiyaç duyarlar ve karbondioksit torbayı doldurmaya başlarlar,ve tabi ki torba bunu kaldırmayacak duruma gelene kadar torbayı doldurmaya devam eder ve PAT! Etrafı iyice temizlediğinizden emin onlun ve bu plastik torbaları geri dönüşüm yoluyla tekrar tekrar kullanın.
TUZ VE BUZ
Tuzla Buz Eritebilir Miyiz?
MALZEMELER
Bir küp buz
Bir kase
Biraz ip
Tuz
İZLENECEK YOL
6. Buzu kase içine koyun.
7. İpi, buzun üzerine yerleştiriniz.
8. İpin üzerine tuz dökün.
9. 2 dakika bekleyiniz.
10. İpi yavaşça yukarı çekin. İpin buzun içine donduğunu göreceksiniz.
AÇIKLAMA
Su ve buz temas ettiğinde 2 olay gerçekleşir; buzun bazı molekülleri suya dönüşür, suyun bazı molekülleri buza dönüşür. Buzun üzerine tuz eklendiğinde, tuz, su moleküllerinin buza dönmesini engeller. Ancak tuzun eklenmesi buzun erimesini engellemez, hızlandırır.
Buzun erimesiyle ip buzun içine işler ve orada kalır.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
ŞEKERİ TATLANDIRMAK
Bir Şeker Nasıl Tatlandırılır?
MALZEMELER
2 fincan kaynamış su
Poşet çaylar
Kaşık
Şeker
İZLENECEK YOL
1. 2 fincan kaynamış su ve poşet çay koyun.
2. Bir fincana 2 kaşık şeker ekleyin. 5 dakika sonra poşet çayı çıkarın. 2 fincan da soğuduğunda şekersiz olan fincana 2 kaşık şeker atın.
3. Şeker çözündüğünde her kupadaki çayı tadın. Şekerli olan çayı sıcakken tatlı olduğunu fark ettiniz mi?
AÇIKLAMA
Şeker karbon, hidrojen ve oksijen içerir. En basit şeker yapısı monosakkaritlerdir. Genel olarak bilinen monosakkaritler fruktoz ve galaktozdur. Sükroz ise bir disakkarit olup iki monosakkaritten oluşmuştur. Sükrozun, fruktoz ve galaktoza çevrilme işlemine kimyada hidroliz adı verilir. Bu işlem esnasında şeker tatlanır ve kahverengi hale gelir. Aslında hidroliz edilmiş şeker normal şekere göre yüzde 20 daha tatlıdır. Bunun sebebi hidroliz edilmiş şekerin normalden daha fazla nem tutmasıdır.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
SUYUN ŞİŞEDEN FIŞKIRMASI
Atmosfer Basıncı Ve Yerçekimi Arasındaki İlişkiyi Nasıl Gözleyebiliriz?
MALZEMELER
Plastik şişe
Büyük çivi
İZLENECEK YOL
1. Çivi kullanarak şişenin alt tarafında bir delik açınız.
2. Şişeyi ağzına kadar suyla doldurduktan sonra deliği parmağınızla tıkayınız ve şişenin kapağını kapatınız.
3. Yavaşça parmağınızı delikten çekiniz. Suyun fışkırıp, fışkırmadığını gözlemleyiniz.
4. Kapağı açtığınızda nasıl bir değişme olduğunu gözlemleyiniz.
AÇIKLAMA
Kapağı gevşettiğimizde, suyun açılan delikten fışkırdığını gördük. Bunun sebebi hava basıncı ve yer çekimindeki arasında bir denge olmasıdır. Şişe kapalı olsa da olmasa da yer çekimi suya aşağı yönlü bir kuvvet uygular. Kapak kapalıyken açık hava basıncı su yüzeyine etkiyemez ve su çıkışı gözlenmez. Kapak kapalıyken açık hava basıncı su yüzeyine etkiyemez ve atmosfer basıncı, yerçekimi basıncından büyük olduğundan su çıkışı gözlenmez. Kapak kaldırılınca dışarıdaki atmosfer basıncı ve yer çekimi kuvveti aynı anda suya etkir. Yer çekimi kuvveti daha büyük olduğundan dolayı suyun fışkırması gözlemlenir.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
BAKTERİ ÜRETİMİ
Agarlı Petri Kabında Bakteri Nasıl Üretilir?
MALZEMELER
2 tane petri kabı
5 gr besleyici agar
Su
Su kaynatmak için kap
Plastik şeffaf kapak
Ucu pamuklu çubuk
İZLENECEK YOL
8. 1.2 gr agarı 60 ml sıcak su ile karıştırıp,bu karışımdaki agarın tamamını ısıtarak çözünüz.
9. Hazırlanan çözeltiyi 2 tane petri kabına eşit miktarda paylaştırınız.Kapların üzerini plastik şeffaf bir kapla kapatıp,soğumaya bırakınız.
10. Farklı 2 ortamdan kesitler alınız.Pamuklu çubuk kullanarak 1. kesit için ağzınızın içinden,2. kesit için de farklı yüzeylerden (masa üzerinden,tırnak altından…) örnekler toplayınız.
11. Petri kaplarının ortalarına dezenfekte edici maddeler koyup, üzerlerini kapatın ve etiketleyiniz.Ilık (yaklaşık 37°C) bir ortamda bekletiniz.
12. Birkaç gün bekleyiniz ve değişimi gözlemleyiniz.
AÇIKLAMA
Gerekli koşullar sağlandığında petri kaplarının içinde çeşitli renk, koku ve boyutlarda bakteriler, küf mantarları oluşur. Bunlardan bir çoğu zararlı bakteriler değillerdir, ama içlerinde patojen olanları vardır. O nedenle bu deneyin koruyucu bir eldivenle yapılması gerekir. Bakterilerin yetişmesi için uygun sıcaklık ve ph aralığına ihtiyaç vardır. Deneyi ılık bir ortam da yapmak daha verimli sonuçlar almamızı sağlar. Bakteriler kendileri için uygun olmayan ortamlarda endospor oluştururlar. Petri kaplarının ortalarına koyduğumuz dezenfekte maddelerinin olduğu yerde hiçbir bakteri oluşumu gözlenmez. Çünkü bu ortamın ph ı bakteri oluşumu için uygun
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
değildir. Bazı bakterilerde çeperin dışında kapsül bulunur, bu kapsül bakteriye direnç verir ve hastalık yapma özelliğini arttırır.
Buradan da ellerin dezenfekte edici maddelerle yıkanması gerektiğini gözleriz. İnsan için zararlı olanlarının yanında faydalı olanları da vardır. Örneğin bazı faydaları dünyada biriken artık maddeleri ana biyolojik maddelerine ayrıştırırlar, toprağı besler ve verimli hale getirirler.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
HAMLE NOKTASI
Hamle Noktası Ne demek?Nasıl Bulunur?
MALZEMELER
Yapıştırıcı ya da boyanması istenmeyen yerleri örtmek için kullanılan yapışkan bant
Tahta beyzbol sopası
Çekiç
İZLENECEK YOL
1. Bayzbol sopasının üstündeki hamle noktasını bulabilmek için sopayı, başparmağınız ve parmaklarınız arasında gevşek bir şekilde tutun ki bayzbol sopası zemine doğru sarksın.
2. Her inçe (yani her 2.54 cm’ ye) bir çekiçle beyzbol sopasına vurması ya da aynı şekilde beyzbol sopasının orta kısmından başlayarak sopanın aşağı tarafına doğru ilerleyerek vurmaya devam etmesi için bir arkadaş edinin.
3. Eğer beyzbol sopasını elinizde tutuyorsanız çekiç sopaya vurduğu zaman sopanın üst kısımlarına doğru gelmekte olan titreşimleri parmaklarınızla hissedeceksiniz.
4. Çekiç tam olarak hamle noktasına değdiği zaman titreşimleri hissetmeyeceksiniz.
AÇIKLAMA
Beyzbol sopasına çekiçle vurduğunuz zaman, çekiç sopanın yan kısımlarını biraz iter aynı zamanda da sopayı büker. Sopa o kadar az bükülür ki bükülmeyi göremezsiniz. Gerçekten hızlı bir şekilde bükülür ve düzelir o kadar hızlı ki bütün bu bükülmeyi elinizde az da olsa hissedebilirsiniz. Eğer sopanın hamle noktasına vurursanız çekiç halen sopanın yan kısımlarını itecektir, fakat beyzbol sopası çok fazla bükülmeyecek sonuç olarak da elinizde titreşim hissetmeyeceksiniz. Titreşimlerle enerjiyi hiç boşa harcamadığınız için daha fazla enerjiyi topa transfer edebileceksiniz.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
SU YOĞUNLUĞU
Suyun Yoğunluğunu Daha Da Arttırabileceğinizi Biliyor Muydunuz?
MALZEMELER
Temiz saman sapları
Kil, Tuz
Mavi, kırmızı ve sarı gıda renklendiricisi
Suyla dolu üç plastik bardak
Göz damlalıkları
İZLENECEK YOL
1. Suyla dolu bardakların birine birkaç damla mavi gıda renklendiricisi damlatın, diğer bardağa kırmızı ve diğer kalan bardağa da sarı gıda renklendiricisi damlatın.
2. Her bir bardağa farklı miktarlarda tuz ekleyin. Bir bardağa çok miktarda tuz ekleyin bir diğerine ise orta miktarda tuz ekleyin, ancak son kalacak olan bardağa ise hiç tuz eklemeyin.
3. Kili kullanarak saman sapları için bir taban hazırlayın. Saman saplarını dik durabilmesi için kilin içine saplayın.
4. Göz damlalıklarını kullanarak farklı renklerde renklendirdiğiniz sulardan saman saplarının içine damlatın. Ne oluyor?
5. Farklı renkler saman saplarının içinde birbirinin içinde yüzüyor. Bunu sebebi, suyun içinde ne kadar fazla miktarda tuz varsa suyun da o kadar yoğun olması ve yoğun olan suyun saman saplarının içinde bir o kadar dipte kalmasıdır. Yoğunluk çeşitli şeylerin suda yüzmesini sağlar. Bu nedenle, saman saplarının içinde en tepede yüzen renk en az yoğunluğa ve en az tuz miktarına sahip sudur.
AÇIKLAMA
Bu durum biraz karmaşıktır, içerisinde en fazla tuz barındıran renk en fazla yoğunluğa sahiptir ve en dipte kalır. İçerisinde orta miktarda tuz barındıran renk ise yoğunluk
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
olarak da orta dercededir ve son olarak içerisinde hiç tuz barındırmayan renk ise en az yoğunluğa sahiptir.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
ŞİMŞEK OLUŞUMU
Gökyüzündeki Şimşek Nasıl Oluşur?
MALZEMELER
Balon
Yün
İpek Kumaş
Metal Çubuk
Üçayaklı Kıskaç
Cam Çubuk
İp
İZLENECEK YOL
1. Balonu şişiriniz.
2. Şişmiş olan balonu üçayağın üstüne asınız.
3. Balonu yün kumaşa cam çubuğu ipek kumaşa sürtünüz.
4. Işık olmayan yani yeterince karanlık bir ortamda cam çubuğu balona yaklaştırınız.
AÇIKLAMA
Artı yüklü cam çubuk, eksi yüklü balona dokunmadan yaklaşınca, yükler arasında havadan bir kıvılcım atlaması görülür. Bu esnada bir çatırdama sesi duyarız. Elektrik yüklerinin etkisiyle havada bir yük boşalması meydana gelir. Bu görüntü bize şimşek oluşumunu hatırlatır.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
LİMONLU SABUN
Limonla Sabun Nasıl Köpürür?
MALZEMELER
Çeyrek limonlar
Sıvı sabun
Cam Beher
Ölçü Kaşığı
Soda
Plastik Çubuk
Kağıt Havlu
İZLENECEK YOL
1. Boş bir kaba bir fincan kaşığı sodayı koyunuz ve ısıtınız.
2. Sodanın üzerine biraz sıvı sabun ilave ediniz.
3. Çeyrek limonlardan bir tanesini bu karışım üzerine sıkın.
4. Oluşan karışımı plastik çubuk ile yavaş yavaş karıştırınız.
5. Kap içerisinde oluşan köpükten bir kısmını elinize sürünüz ve ne gibi değişiklik olduğunu gözlemleyiniz.
6. Köpüklerin etrafa dağılmaması için dikkat ediniz.
AÇIKLAMA
Limon ile soda arsında kimyasal bir tepkime olur. Limondaki sitrik asit ile ısıttığımız soda tepkimeye girerek açığa karbondioksit gazı üretirken kabarcıklar oluşturur. Burada sabun kabarcıkları karbondioksit gazı ile yüzdürülür.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
EMMEK YOK
Kavanozdan Neden Su Elde Edemiyorum?
MALZEMELER
Küçük bir kavanoz
Su
Mumlu kil(plasticine)
Pipet
İZLENECEK YOL
1. Küçük bir kavanozu su ile doldurunuz.
2. Kapakta pipetin sığacağı kadar bir delik açınız.
3. Pipeti deliğe yerleştiriniz ve pipetin kenarını, sızdırmaması için mumlu kil ile kaplayınız.
4. Şimdi pipetten suyu emmeye çalışınız.
5. Herhangi bir sızıntı olmadığından emin olunuz.
6. Neler olur?(ya da neler olmaz?)
AÇIKLAMA
Açık su bardağından su içmeye çalıştığımızda, hava basıncı suyun yukarı çıkmasına izin vermektedir. Pipeti emerken ağzımız içindeki basıncı düşürdüğümüzde etraftaki hava basıncı suyu itmekte ve pipetin içinin su ile dolmasını sağlamaktadır. Fakat su üzerindeki hava basıncı kilitlendiğinde(kavanoz kapağı sızdırmadığında), pipeti su ile doldurmaya yardım eden hava basıncı bulunmamaktadır. Hava suyu pipetin içine itememektedir. Böylece su yukarı çıkamamaktadır. Ne kadar kuvvetli emersek emmelim su yukarı çıkamayacaktır.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
HANGİ PARA EN HIZLI DÜŞER?
Madeni paralar neden aynı anda yere iner?
MALZEMELER
2 adet aynı madeni para
2 adet cetvel
Masa
İZLENECEK YOL
1. Bir masanın üzerine madeni bir para koyunuz.
2. Paranın ardına bir cetvel yerleştirin ve cetvelin geri kalan kısmını, masanın dışında masa kenarı ile açı yapacak şekilde
bırakınız.
3. Cetvelin masa dışında kalan kısmının ucuna diğer madeni parayı yerleştiriniz.
4. Diğer cetveli alınız ve birinci cetvele (masa kenarı dışında kalan kısmına) vurunuz, öyle ki birinci para kenardan dışarı fırlatılsın ve ikinci para cetvelden aşağıya düşsün.
5. Sonuçlar için dinlememiz gerektiğinden paraların düşeceği zemin sert olmalıdır.
6. Dikkatlice dinleyiniz.
7. Hangi para zemine önce çarpmaktadır? Neden paralar aynı zamanda zemine ulaşmaktadır?
AÇIKLAMA
Paralar aynı yükseklikten düşmeye başlıyorlar, aynı ağırlığa ve şekle sahiplerdir. Dolayısıyla yerçekimi ve hava direnci ikisine de aynı etkiyi göstermektedir. Bir nesne yatay şekilde fırlatılsa da serbest düşen özdeş bir nesne ile tam olarak aynı zamanda yere ulaşmaktadır. Cisimlerin zemine doğru olan hareketleri boyunca aynı ivmeyi kazanmalarına yol açan yer çekimi aynı anda yere ulaşmalarını sağlamaktadır.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
KAVANOZ YARIŞI
Neden Boş Kavanoz Kazanır?
MALZEMELER
2 adet özdeş temiz cam kavanoz
Su
Ciltli karton dosya
İZLENECEK YOL
1. Cam kavanozlardan birini boş bırakınız, su ile doldurunuz
2. Kapakları kavanoza koyunuz ve sıkıştırınız
3. Yere karton dosyayı koyunuz
4. Kavanozları dosyanın yukarısından yuvarlamak için bırakınız
5. Hangisi yere ilk önce varır? Hangisi daha uzağa gider?
AÇIKLAMA
Önce su dolu kavanoz aşağı doğru, boş olandan hızlı hareket eder. Çünkü ağırlığı hacim boyunca yayılmıştır. Boş kavanozun ağırlığı dışa doğrudur. Bu durumda hızlı dönemez. Fakat kavanozlar yerde dönmeye başladıklarında ağırlığı fazla olan kavanoz; kavanoz ve yer ile kavanoz ve içindeki su arasında sürtünmeye sebep olur. Dolu kavanoz yavaşlar, hafif olan kavanozun liderliği almasına izin verir.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
BARDAKLARI HAREKET ETTİRMEK
Bardaklar Neden Hareket Eder?
MALZEMELER
İki tek kullanımlık bardak (pet bardak)
30 cm lik 2 adet ip
Bant
Masa
İZLENECEK YOL
1. Bant yardımıyla ipin birini, bardağın birinin altına yapıştırınız ve ipin diğer ucunu masanın kenarına bağlayınız.
2. Aynı işlemi diğer bardak içinde yapınız.
3. Bardakları masaya 4–5 cm uzak ve aynı yükseklikte duracak şekilde yerleştiriniz.
4. Bardaklar arası mesafeyi ayarlayınız.
5. Bardakların arasını üfleyiniz ve ne olacağını görünüz.
AÇIKLAMA
Bernoulli’s prensibine göre alanlar arası hava hareket ediyorsa, o aralıkta basınç azdır. Bardakların arasını üflemek, buradaki basıncı düşürmektedir. Böylece etraftaki havanın yüksek basıncı, bardakları birleştirmek için itmektedir.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
DERİN DONDURUCU
Süper Serinletici Su Nasıl Yapılır?
MALZEMELER
Dondurucu
Kaşık
Su
Tuz
Buz
2 adet plastik gözlük
Boş kap
İZLENECEK YOL
1. 2 Adet plastik kaba aynı miktarda su doldurulur.
2. Birinci kaba 4 kaşık dolusu tuz ekleyin ve fosforlu kalemi kullanarak kabın üzerine “S” işareti yapın.
3. İki kabı da dondurucuya koyunuz.(kapların dengede olduğuna ve düşmeyeceğine emin olun.)
4. Dört saat boyunca her saat başı kapları kontrol ediniz.Sonra gece boyunca dinlenmeye bırakınız ve sonraki sabah kontrol ediniz.2 kap arasında hangi farklar olduğunu gözlemleyiniz.
5. Kabın dörtte üçünü buzla doldurunuz.Sonra kalan kısmını suyla doldurunuz.
6. Kabın dış tarafını kağıt kavluyla kurutunuz.
7. Buzun üstüne dört kaşık dolusu tuz serpiniz ve kaşıkla karıştırınız.
8. Sonraki on dakikada kabın dışında ne olduğunu izleyiniz.
AÇIKLAMA
Su normal şartlarda 0 derece civarında dolar.Buna rağmen suya tuz eklediğimizde suyun donma sıcaklığı azalır.Diğer bir deyişle tuz suyun donmasını zorlaştırır.Bu yüzden su 0 dereceden daha soğuk olabilir ve halen sıvı halde bulunabilir.Tuzlu suda olsa bile suyun sıcaklığı normal sudan daha soğuk olur.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
Birinci aktivitede birinci kaptaki su dört saatte dolmuş olması gerekir.Fakat suya tuz eklenmiş olan kap tamamiyle donmamıştır.Bunun yerine ikinci kapta bazı buz parçaları görülebilir.Fakat bu sadece tuzun az tarafta olduğu kısımda olur.Deneyin sonunda kabın dibinde buz parçaları ve tuzlu su kalır.İkinci aktivitede ise tuz eklediğimiz kapta suyun donma sıcaklığı sıfır derecenin altında olur.Su buharları metalin soğuk tarafına değdiği zaman donar.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
ESRARENGİZ KÜÇÜLEN BUZ KÜPLERİ
Buz Gerçekten Küçülüyor Mu?Araştıralım
MALZEMELER
Buz kalıbı
Su
Dondurucu
Ruler
Kalem
Kağıt
İZLENECEK YOL
1. Buz kalıbının her haznesini aynı miktarda su koyunuz ve buzdolabına koyunuz.
2. Sonraki sabah buz küplerinin yüksekliğini ölçünüz.Buz kalıbının en üst noktasıyla buzun en üst noktasındaki yükseklik farkını ölçmek daha kolaydır.
3. Bu sayıyı bir yere yazınız.
4. Buz küplerini bir ay boyunca dinlenmeye bırakınız.Her hafta buzun ne kadar küçüldüğünü ölçünüz.
AÇIKLAMA
Buz kalıbını birkaç gün dışarıda bırakırsanız,suyun yavaşca yok olduğunu görürsünüz.Ama aslında su gerçekten yok olmuyor,sadece sıvıdan gaza dönüşüyor.Biz buna buharlaşma diyoruz.Su molekülleri serbest kalmak için yeterli enerjiye ulaştığında diğer su moleküllerinden ayrılır ve buharlarşır.
Su molekülleri buzdan halinden bile buhar haline dönüşebilir.Biz buna süblimleşme diyoruz.Su molekülleri donmuş moleküllerden gaz haline dönüşmek için daha fazla enerji harcalarlar.Böylece buz molekül sayısı daha öncekinden azdır.Bu yüzden biz buz küplerini küçülmüş olarak görürüz.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
YAPIŞKAN BUZLU SIRIKLAR
Buzlu Sırıkların Gizemini Çözebilir Misin?
MALZEMELER
İki plastik bardak
Portakal suyu
Su
Dondurucu
Kaşık
İZLENECEK YOL
1. 1. bardağı portakal suyuyla 2. Bardağı su ile doldur.
2. Her iki bardağı da dondurucuya koy donuncaya kadar(yaklaşık 10 saat) bekle.
3. Bardaklardaki sıvılar donunca dondurucudan çıkarıp dondurulan portakal suyunun üstünde
yapışkan bir tabaka olacaktır. Kaşıkla yapışkan tabakayı kazı ve tadına bak.
4. Şimdi donan suyun üstünü kazımayı dene, eminim portakal suyuna göre daha zor olacaktır.
5. Bardakları kazıyarak ısıtmaya başla. Donmuş meyve suyunun üstü kazındığında, tatsız kristaller ortaya çıkacaktır,fakat donmuş suyu kazımak hala zor olacaktır.
AÇIKLAMA
Portakal suyunun içindeki su, meyve aromasından önce donar bu da buzu oluşturur,fakat kalan aroma buzdan ayrılır.Konsantre bir karışım oluşur.Portakal suyunun başında ki yapışkan madde buzlu sırığın konsantre bir sıvı oluşundan kaynaklanır.Bardakta ki portakal suyu donmuş olsa da, hala konsantre bir maddedir.Suyun dışında ki aromamızı donan suyun katmerleri arasında kaldı.Kazıdığımızda kristaller şeklinde olusunun ana sebebi budur.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
PLASTİK SÜT
Plastik Süt Yapılabilir Mi?
MALZEMELER
100ml Süt
Termometre
Kaşık
100ml Sirke
Bant
Kağıt Havlu
Tencere
Bir Parça Kumaş
İZLENECEK YOL
1. Sütü termometre yardımıyla 500c olacak biçimde ısıtılır.
2. Üzerine biraz sirke ekle ve karıştır.
3. Tencere üzerine parça kumaşı bant yardımıyla sımsıkı gereriz.
4. Gerilen kumaşa karışımı boşalt ve sıkabildiğin kadar sıvıyı dışarı boşalt.
5. Sıkılan katı üzerine kağıt havlu koy, sıvıyı tamamen emsin.
6. Düzgünce bir miktar bastır ve kuruması için birkaç gün güneşte bırak.
AÇIKLAMA
Yaptığımız madde kazein üretir(kazein süt ve sütlü ürünler içinde bulunan başlıca protein)
Kazein,sütün içinde bulunması gereken bir grup proteninin adıdır ve peynir özütü de denir.
Kazein diğer malzemelerle plastik düğmeler yapmak için karıştırılır.
Eğer sen kazeini yuvarlak tablalar halinde şekil verirsen onları oyun oynamak için veya dekorasyon için kullanabilirsin.yuvarlak tablaların ortasına delikler açarsan onları düğme olarakta kullanabilirsin.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
Kazein kurumadan önce onları gıda boyasıyla boyayabilirsin, kuruduktan sonra da gıda boyası ile boyanmış kazeini boya gibi kullanarak resim yapabilirsin.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
BUZ DANSI
Buzu Dans Ettirebilir Miyiz?
MALZEMELE
Uzun bir cam kap ya da plastik kap
Bazı sıvı yağlar
Buz (rahatça buzu görebilmek için gıda boyası ile buzu renklendirmek)
İZLENECEK YOL
1.Yağlarla cam kabı doldur
2.Bir kalıp buzu yağa at ve buzu yağın ortasında yüzdür.
3.eriyen buzu izleyin
AÇIKLAMA
Bu faaliyet tamamiyle yoğunlukla ilgilidir.Bir malzemenin yoğunluğu, malzemenin ağırlığının hacmine oranıdır. Örneğin 1m3 suyun ağırlı 1000kg dır.Bu yüzden suyun yoğunluğu 1000kg/m3
Bir sıvıya, bir nesneyi düşürdüğün zaman, nesne bu kuvvetleri hisseder.
1-Yer çekimi
2-Kaldırma kuvveti
Bir nesne sıvıya atılınca ağırlığına karşılık bir kaldırma kuvveti hisseder,bu da nesnenin yüzmesini sağlar.Sıvıların birinin yoğunluğu diğerinden daha az ise o medde yüzer, daha yoğun olan sıvı altta kalır.Su yağdan daha yoğun olduğu için su altta, yağ üstte kalır.Su tuhaf bir maddedir.
Biz normal olarak onu fark edemeyiz, çünkü su öyle özel bir maddedir ki neredeyse hiçbir kimyasalın yapamayacağı bazı tepkimeleri gerçekleştirir.Suyun başka bir garipliği de, sıvı halinin katı halinden daha yoğun olmasıdır.Buz ve sıvı yağının yoğunluklarının neredeyse aynı ve yaklaşık 920kg/m3 tür. Bundan dolayı bir yağa düşürülen bir buz bloğu güç bela hareket eder.Yağ içindeki buz erimeye başladığında,buzdan ayrılan su
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
taneleri yağda daha yoğun olduğu için yağın dibine batar ve buz ilk yerinden daha üst seviyeye yükselir.Buzun suda yüzmesinin yararlı birçok noktası vardır.Kışın bazı nehirler ve göllerin üst seviyeleri donar.Eğer buz sudan daha yoğun olsaydı,nehirler ve göller yüzeyden değil de dipten donacaklardı.Suyun dibinde olan balık ve diğer deniz canlılarının sonu olacaktı.Yani herşeyde bir düzen vardır.
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
RENKLERLE SUÇLU YAKALAMAK
Mürekkepler Suçlu Yakalar Mı?
MALZEMELE
Kağıt Havlu
Makas
Bir Adet Kavanoz
Keçeli Kalemler Ve İşaretleyiciler
İki Adet Ataç
Su
İZLENECEK YOL
1. 1-2cm şerit halinde biraz emici kağıt parçası kes, onları içine astığın kavanozun boyutuna
uygun olup olmadığını kontrol et.
2. Kağıt şeritlerin altına siyah işaretleyicilerle ve keçeli kalemlerle 1cm ‘lik çember çiz.
3. temiz bir kavanozu 1 cm yükseklikte doldur ve kağıdın altının suda olduğundan emin olun.
Çizilen çember su seviyesinin üstünde olmalıdır.Kavanozda kağıt direği tutması için ataçları
kullanın.Kağıdın yukarısına doğru suyun yüksekliğini izle.
4. Kağıdı kavanozdan çıkardıktan birkaç dakika sonra farklı renkteki mürekkeplerin, farklı
hizalarda kağıdın üst tarafına olan yolculuklarına dikkat et.
5. şimdi bazı farklı renkteki kalemleri ve işaretleyicileri dene. Herhangi bir farklılık görebiliyor
musun?
AÇIKLAMA
Bir sıvı içinde solüsyon şeklinde farklı maddeleri ayırma işlemi,ayrılmak istenilen maddeleri bir kolon ya da emici sistemden süzülürler.Emilimi az maddeler en önce iyi
Basit Malzemeler ile Fen deneyleri
emilenler daha sonra da diğerleri ayrılır.Bu metod maddeleri renk seçici yardımıyla kıyaslar.Renk seçici kalemlerin her birinde ki mürekkepleri ayırır.Çözücü(su) kağıdın yukarısına yükseldiği gibi, farklı renkler mürekkepli sudan ayrılır. Senin şüphelerini oynaması için ailene sor, onlar iş için özel kalemler kullandı mı? izle ve hangi mürekkep kimin kaleminden çıktığını anlayabilirsin.
Bul
Cevapla



Konu ile Alakalı Benzer Konular
Konular Yazar Yorumlar Okunma Son Yorum
  basit fen deneyleri fenhane58 0 1,441 16/11/2015, 15:24
Son Yorum: fenhane58
  ortaokul fen deneyleri fenhane58 0 1,482 08/11/2015, 08:54
Son Yorum: fenhane58
  basit kimya deneyleri ve açıklamaları,nedenleri fenhane58 0 2,425 18/09/2015, 00:49
Son Yorum: fenhane58
  göz yanılması deneyleri fenhane58 0 1,641 11/04/2015, 22:51
Son Yorum: fenhane58
  dalga ve salınım hareketi deneyleri fenhane58 0 2,996 27/03/2015, 19:48
Son Yorum: fenhane58
  eylemsizlik deneyleri fenhane58 0 1,639 24/03/2015, 21:07
Son Yorum: fenhane58
  kütle merkezi denge deneyleri fenhane58 0 5,504 24/03/2015, 19:21
Son Yorum: fenhane58
  basit kimya deneyleri fenhane58 0 16,216 23/04/2014, 23:37
Son Yorum: fenhane58
  kimya deneyleri e-kitap fenhane58 0 1,809 26/02/2014, 18:00
Son Yorum: fenhane58
  basit su deneyleri e-kitap fenhane58 0 2,153 26/02/2014, 16:25
Son Yorum: fenhane58

Hızlı Menü:


Konuyu Okuyanlar:
1 Ziyaretçi