31/12/2015, 13:15
Sert su; içerisinde çözünmüş olarak kimyada toprak alkaliler diye sınıflandırılan kalsiyum, magnezyum, baryum vb. elementleri bulunduran suya denir. Ancak doğada kalsiyum ve magnezyum dışındaki elementler genellikle bulunmazlar veya ihmal edilecek kadar az bulunurlar. Bu nedenle, suda bulunan kalsiyum ve magnezyumun toplam miktarına kısaca sertlik veya toplam sertlik denir.
Bu iki element suda yalnız bulunmazlar. Başlıca sodyum, potasyum vb. anyonlar ile sülfat klorür, karbonat, bikarbonat vb. katyonlarda su içerisinde değişik miktarlarda bulunur. Bunlardan karbonat ve bikarbonatlar,su kaynatıldığında kalsiyum ve magnezyum karbonatları olarak çökerler.Böylece suyun toplam sertliği azalır.
Sertlik değişik birimlerle ifade edilir. Bunlar başlıca Alman Sertlik Derecesi, Fransız Sertlik Derecesi vb. dir. Piyasada satılan içme sularında genellikle Fransız Sertlik Derecesi FS kullanılır.
Yağmur suyunda sertlik yoktur. Ancak bu su yeryüzüne inince, geçtiği toprakların, kayaların vb. cinsine göre çeşitli maddeleri ve bu arada kalsiyum ve magnezyumu da değişik miktarlarda çözerek bünyesine alır. Onun için değişik yöredeki akarsu, göl, kuyu suyu vb. suların sertlikleri de değişik olur.
Sertliği çok olan sular ise, içildiğinde iyi olmayan bir tat verir; yıkamada kullanıldığında sabun köpürmez ve dolayısıyla iyi yıkama olmaz. Tarımda kullanıldığında toprakta tuzlanma denilen birikintilere dolayısıyla çoraklığa ve verimsizliğe neden olur. Kalorifer kazanları ve radyatörlerde, sanayide buhar kazanlarında ısınma sonucu çökerek taşlaşma-kabuklaşmaya, bu ise ısı kaybına yani enerji kaybına, bazen de boru patlamalarına yol açar. Boya, tekstil vb. sanayilerde kullanıldığında kaliteyi düşürür.
Suyun sertliğini gidermede en basit yöntem, çaydanlık örneğinde de olduğu gibi kaynatmaktır. Fakat bu yol çok pahalı olduğu gibi sertliğin tamamı giderilemez sadece azalır. Ancak, su kaynatılıp buharlaştırılır ve bu buhar bir kapta soğutulup yoğunlaştırılarak ya da su, reçine veya iyon değiştirici denilen kimyasal maddelerden geçirilerek içindeki tüm maddeleri ve bu arada sertliği giderilmiş su elde edilebilir. Tabi bu işlem çok pahalı olduğu için, ancak saf suyun çok önemli olduğu laboratuvarlarda, hastanelerin diyaliz merkezlerinde vb. özel yerlerde kullanılır.
Sanayide ise, sakıncalarını gidermekte, pahalı bir işlem olduğu için yukarıdaki işlemlerin yerine çeşitli kimyasal maddeler katarak, sertlik verici maddeler, ön çöktürme işlemi ile giderilir ya da manyetik bir alan yaratarak çökelmeyi önleme yoluna gidilir.
Son zamanlarda yaygınlaşan ve çeşmelere takılıp içme suyu elde etmeye yarayan aletlerde yani arıtma cihazlarında genellikle iyon değiştirici reçineler kullanılır.
Bu iki element suda yalnız bulunmazlar. Başlıca sodyum, potasyum vb. anyonlar ile sülfat klorür, karbonat, bikarbonat vb. katyonlarda su içerisinde değişik miktarlarda bulunur. Bunlardan karbonat ve bikarbonatlar,su kaynatıldığında kalsiyum ve magnezyum karbonatları olarak çökerler.Böylece suyun toplam sertliği azalır.
Sertlik değişik birimlerle ifade edilir. Bunlar başlıca Alman Sertlik Derecesi, Fransız Sertlik Derecesi vb. dir. Piyasada satılan içme sularında genellikle Fransız Sertlik Derecesi FS kullanılır.
Yağmur suyunda sertlik yoktur. Ancak bu su yeryüzüne inince, geçtiği toprakların, kayaların vb. cinsine göre çeşitli maddeleri ve bu arada kalsiyum ve magnezyumu da değişik miktarlarda çözerek bünyesine alır. Onun için değişik yöredeki akarsu, göl, kuyu suyu vb. suların sertlikleri de değişik olur.
Sertliği çok olan sular ise, içildiğinde iyi olmayan bir tat verir; yıkamada kullanıldığında sabun köpürmez ve dolayısıyla iyi yıkama olmaz. Tarımda kullanıldığında toprakta tuzlanma denilen birikintilere dolayısıyla çoraklığa ve verimsizliğe neden olur. Kalorifer kazanları ve radyatörlerde, sanayide buhar kazanlarında ısınma sonucu çökerek taşlaşma-kabuklaşmaya, bu ise ısı kaybına yani enerji kaybına, bazen de boru patlamalarına yol açar. Boya, tekstil vb. sanayilerde kullanıldığında kaliteyi düşürür.
Suyun sertliğini gidermede en basit yöntem, çaydanlık örneğinde de olduğu gibi kaynatmaktır. Fakat bu yol çok pahalı olduğu gibi sertliğin tamamı giderilemez sadece azalır. Ancak, su kaynatılıp buharlaştırılır ve bu buhar bir kapta soğutulup yoğunlaştırılarak ya da su, reçine veya iyon değiştirici denilen kimyasal maddelerden geçirilerek içindeki tüm maddeleri ve bu arada sertliği giderilmiş su elde edilebilir. Tabi bu işlem çok pahalı olduğu için, ancak saf suyun çok önemli olduğu laboratuvarlarda, hastanelerin diyaliz merkezlerinde vb. özel yerlerde kullanılır.
Sanayide ise, sakıncalarını gidermekte, pahalı bir işlem olduğu için yukarıdaki işlemlerin yerine çeşitli kimyasal maddeler katarak, sertlik verici maddeler, ön çöktürme işlemi ile giderilir ya da manyetik bir alan yaratarak çökelmeyi önleme yoluna gidilir.
Son zamanlarda yaygınlaşan ve çeşmelere takılıp içme suyu elde etmeye yarayan aletlerde yani arıtma cihazlarında genellikle iyon değiştirici reçineler kullanılır.